U kliničkoj praksi ljudi se već kod prve epizode s depresivnim smetnjama ili visoke anksioznosti upućuju na laboratorijsku kontrolu razine hormona štitnjače, kaže dr. med. Anamarija Milun, psihijatrica iz Neuropsihijatrijske bolnice “Dr. Ivan Barbot” Popovača.
Psihičke smetnje i neuroendokrini sustav, nastavlja, u neraskidivoj su vezi. Hipotireoza (smanjeno lučenje hormona štitnjače) i hipertireoza (pojačano lučenje hormona štitnjače), dva najčešća poremećaja štitne žlijezde, imitiraju anksiozne poremećaje ili depresiju.
Koliko su hormoni štitnjače važni za funkcioniranje organizma govori i činjenica da se kod depresivnih ljudi koji imaju normalne razine tih hormona nekad uvodi i dodatna terapija hormonima štitnjače (tiroksin), koji ih podiže iz “tame”. No smetnje se u slučaju hipotireoze razvijaju postupno i zato ih je teško prepoznati.
- Smanjena aktivnost štitne žlijezde vodi u gubitak interesa za svakodnevne aktivnosti udružen s kroničnim umorom i bolovima. Dolazi do gubitka apetita, sniženog raspoloženja i gubitka zadovoljstva pa sve do depresije s psihotičnim elementima. U ekstremnim slučajevima smetnje se mogu prezentirati kao sindrom demencije s dezorijentacijom, dezorganiziranim ponašanjem, smetenošću, kognitivnim zakazivanjem, zaboravljivošću, a ako traju predugo, mogu dovesti i do trajnog oštećenja mozga. Kod djece može dovesti do poremećaja razvoja središnjeg živčanog sustava i ozbiljnih oštećenja mozga, odnosno usporenja i poremećaja sveukupnog psihomotornog razvoja - objašnjava dr. Milun.
Produljeni stres i emocionalne traume često su bitni faktori koji prethode razvoju hipertireoze, a emocionalna labilnost i uznemirenost su posljedica te početne faze tiroidne hiperaktivnosti, prije potpune manifestacije hipertireoze.
- U slučaju hiperaktivne štitne žlijezde, uz tjelesne simptome, oboljeli pate od izrazite anksioznosti, stalne zabrinutosti, nemira i dezorganiziranog ponašanja. Prisutna je i osjetljivost na buku, a često imitira i simptome anksioznog poremećaja, socijalne fobije i paničnog poremećaja - kaže dr. Milun.
Objašnjava da raspoloženje može varirati od izrazito povišenog s nemirom i impulzivnošću, nesanicom, pa do druge krajnosti, kad stalna tjelesna hiperaktivnost, psihička napetost i anksioznost dovode do osjećaja potpune iscrpljenosti, malaksalosti i manjka energije.
HIPOTIREOZA
Psihičke smetnje koje se učestalo i u potpunosti manifestiraju i prepoznaju već kod prvog posjeta liječniku su:
- upadljivo usporavanje svih mentalnih procesa, pospanost
- progresivni gubitak inicijative i interesa za svakodnevne aktivnosti
- bezvoljnost, anksioznost, napetost, razdražljivost, promjene raspoloženja,
- sniženo raspoloženje,
- pretjerana zabrinutost, ponekad do paranoidne razine
- smetnje koncentracije i pamćenja
- mišljenje je često poremećeno, smeteno
- općenito intelektualno zakazivanje
HIPERTIREOZA
Psihičke smetnje vezane uz hipertireozu:
- izrazita anksioznost i napetost
- emocionalna labilnost, depresija
- iritabilnost i razdražljivost, impulzivnost
- psihomotorni nemir, verbalne i fizičke agresije
- prenaglašena osjetljivost na buku
- nesanica
- smetenost, konfuzija, smanjena sposobnost koncentracije,
- poremećene pažnje i otežanog pamćenja, dezorijentacija - dezorganizirano ponašanje, što imitira simptome demencije
- psihotične reakcije sa sumanutim idejama proganjanja, propasti